Opgepast met studies over hormonen en menopause
Kwaliteit is altijd relatief : daarom is ïnterpretatie met klinische en wetenschappelijke ervaring essentieel
Hormonale substitutie-therapie na de menopause blijft kontroversiëel. Dit is duidelijk in de lekenpers. Het gebrek aan consensus is eveneens duidelijk in de ‘literatuur.
Evidence Based Medicine of EBM heeft hieraan weinig veranderd en zal weinig veranderen.
EBM is de wetenschap die nagaat wat er is aangetoond en dus als zeker mag worden aangenomen. Bovenaan de lijst met zekerheden staat terecht de double blind randomised controlled trial.
Dubbel blinde studies om placebo effect te voorkomen zijn niet mogelijk .
Dubbel blinde studies zijn fundamenteel voor moeilijk meetbare effecten als pijn, zich goed voelen, sexualiteit etc. Dit is echter niet mogelijk voor de meeste hormonale behandelingen omdat de patiënte voelt of ze een echt hormoon dan wel een placebo neemt.
Gerandomiseerde studies om bias te voorkomen zijn erg moeilijk.
Hormonen geven over langere perioden aan vrouwen die geen hormonen wensen en geen hormonen geven aan vrouwen met klachten die wel hormonen wensen is praktisch niet mogelijk. Daarom zullen in alle grotere studies de vrouwen met en zonder hormonen verschillend zijn. Daarom kan men onmogelijk het onderscheid maken tussen de gevolgen van hormonen en deze van voeding, gewicht, sociaal niveau, erfelijkheid etc.
Neveneffecten en complicaties zijn zeldzaam.
Om 30 patiënten te hebben met een complicatie die in 1% voorkomt heeft men een studie nodig van 3000 vrouwen. Met een controle groep is er dus een studie nodig van 6000 vrouwen, hetgeen weinig realist is.
Klinische ervaring met ervaring in interpretatie van de (beperkte) literatuur blijft de basis.
Zoals we recent aantoonden voor chrirurgie (JMIG in press) blijft klinische ervaring met ervaring in interpretatie van de literatuur en basiskennis daarom de basis.
- Kennis betekent dat menopauze specialist vertrouwd is met wat men met grote woorden de farmacologie van hormonen noemt, én met bio-availability dwz het verschil in effect tussen personen, en de herseneffecten
- Kennis betekent ook dat de menopauze specialist niet aangetoonde of onwaarschijnlijke effecten en/of kwakzalverij kan herkennen.
- Klinische ervaring betekent ook dat dat men erkent wanneer men weinig ervaring heeft.